26 دسامبر 2023- در سراسر جهان بیش از یک میلیارد نفر چاق هستند. چاقی یک عامل خطر برای بیماری های قلبی عروقی، دیابت و برخی سرطان ها است. اما کاهش وزن دائمی، کار آسانی نیست: فعل و انفعالات پیچیده بین سیستم‌های بدن مانند فیزیولوژی روده، هورمون‌ها و مغز بر ضد آن کار می‌کنند. یکی از روش‌های کاهش وزن، محدودیت انرژی متناوب (IER) است که در آن فرد برخی از روزهای هفته را به جای غذا خوردن معمول به ناشتا بودن نسبی اختصاص می دهد.

دکتر Qiang Zeng، آخرین نویسنده ی این مقاله و محقق موسسه مدیریت بهداشت بیمارستان عمومی PLA پکن، گفت: در این مطالعه ما نشان دادیم که رژیم غذاییIER ، محور مغز-روده- میکروبیوم انسان را تغییر می‌دهد. تغییرات مشاهده شده در میکروبیوم روده و تغییر در فعالیت نواحی مغزی مرتبط با اعتیاد، در طول و بعد از کاهش وزن بسیار پویا و در طول زمان با هم همراه بود.

نواحی مغزی مرتبط با اعتیاد، از جمله پاداش، کنترل شناختی، مدارهای احساسی و حسی، با تنظیم رفتار غذایی در پاتوژنز چاقی و مدیریت وزن نقش دارند.

مسیر سریع برای کاهش وزن

نویسندگان از متاژنومیکس بر روی نمونه‌های مدفوع، اندازه‌گیری‌های خون و تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی (fMRI) برای مطالعه ی تغییرات در ترکیب میکروبیوم روده، پارامترهای فیزیولوژیکی و ترکیب سرم و فعالیت مغز در 25 زن و مرد چاق چینی که از رژیم غذایی IER پیروی می کردند، استفاده نمودند. شرکت کنندگان به طور متوسط ۲۷سال سن داشتند و BMI آنها بین ۲۸تا ۴۵کیلوگرم بر مترمربع بود.

دکترYongli Li ، از دپارتمان مدیریت بهداشت بیمارستان مردمی استان هنان در چین، توضیح داد: یک میکروبیوم سالم و متعادل روده برای هموستازی انرژی و حفظ وزن طبیعی بسیار مهم است. در مقابل، یک میکروبیوم غیرطبیعی روده می تواند رفتار غذایی ما را با تاثیر بر نواحی مغزی مرتبط با اعتیاد تغییر دهد.

شرکت‌کنندگان ابتدا تحت یک «مرحله روزه‌داری کنترل‌شده ی شدید» به مدت 32 روز قرار گرفتند که در آن وعده‌های غذایی شخصی‌سازی‌شده توسط یک متخصص تغذیه، با ارزش کالری که به تدریج به یک چهارم انرژی دریافتی اولیه آنها کاهش ‌یافت را دریافت کردند. آنها سپس 30 روز را در «مرحله روزه داری کم کنترل» گذراندند، جایی که لیستی از غذاهای توصیه شده به آنها داده شد: شرکت کنندگانی که کاملاً به این رژیم غذایی پایبند بودند، 500 کالری در روز برای زنان و 600 کالری برای مردان دریافت کردند.

تغییرات همزمان در فعالیت مغز و میکروبیوم روده

در پایان مطالعه، وزن بدن آنها به طور متوسط 7.6 کیلوگرم، یا 7.8 درصد کاهش یافته بود. همانطور که انتظار می رفت، آنها دچار کاهش چربی بدن و دور کمر شده بودند.

به همین ترتیب، فشار خون و سطح سرمی قند ناشتا، کلسترول تام، کلسترولHDL  و کلسترول LDL و فعالیت آنزیم‌های کلیدی کبد کاهش یافته بود. این نشان می دهد که IER به کاهش بیماری های مرتبط با چاقی مانند فشار خون بالا، چربی خون بالا و اختلال عملکرد کبد، کمک می کند.

محققان پس ازIER ، کاهشی را در فعالیت بخش هایی از مغز که در تنظیم اشتها و اعتیاد نقش دارند، مشاهده کردند. در میکروبیوم روده، فراوانی باکتری‌های Faecalibacterium prausnitzii،Parabacteroides distasonis  و Bacterokles uniformisبه شدت افزایش یافت، در حالی که باکتری Escherichia coli ، کاهش یافت.

تجزیه و تحلیل‌های بیشتر نشان داد که فراوانی باکتری‌های E. coli،  Coprococcusو Eubacterium hallii با فعالیت شکنج فرونتال تحتانی اوربیتال چپ مغز[1] - که نقش کلیدی در عملکرد اجرایی، از جمله اراده ما برای کاهش وزن، ایفا می‌کند- ارتباط منفی دارد. در مقابل، فراوانی باکتری P. distasonis وFlavonifractor plautii  با فعالیت مناطقی در مغز که با توجه، مهار حرکتی، احساسات و یادگیری مرتبط هستند، همبستگی مثبت داشت.

سنجیدن شواهد

این نتایج نشان می دهد که تغییرات در مغز و میکروبیوم در طول و بعد از کاهش وزن با هم مرتبط هستند - یا به این دلیل که باعث یکدیگر می شوند یا به این دلیل که یک عامل ناشناخته دیگر باعث هر دو می شود. از آنجایی که مطالعه از نوع بررسی همبستگی است، نمی تواند جهت علیت زمینه ای را مشخص کند.

دکتر شیائونینگ وانگ از مؤسسه سالمندان بیمارستان عمومیPLA ، گفت: تصور می شود میکروبیوم روده با مغز به روشی پیچیده و دو جهته ارتباط برقرار می کند. میکروبیوم انتقال دهنده های عصبی و سموم عصبی تولید می کند که از طریق اعصاب و گردش خون وارد مغز می شوند. در عوض مغز رفتار خوردن را کنترل می کند، و مواد مغذی دریافت شده از رژیم غذایی، ترکیب میکروبیوم روده را تغییر می دهد.

دکتر لیمینگ وانگ از مؤسسه مدیریت سلامت در پکن نیز گفت: سوال بعدی که باید به آن پاسخ داده شود کشف مکانیسم دقیقی است که از طریق آن میکروبیوم روده و مغز در افراد چاق از جمله در هنگام کاهش وزن با هم ارتباط برقرار می‌کنند، و این که کدام یک از مناطق مغز برای کاهش وزن موفق و حفظ وزن سالم حیاتی هستند؟

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20231220/How-fasting-makes-the-brain-and-gut-work-together-for-weight-loss.aspx